Kwas fosforowy (E338)

Kwas fosforowy występuje w postaci przezroczystej, bezbarwnej, pozbawionej zapachu cieczy o syropowatej konsystencji. Jest dobrze rozpuszczalny w wodzie i etanolu. Gdzie możemy go znaleźć i jaką rolę pełni w produktach spożywczych? Czy jest bezpieczny dla zdrowia? Przecież coca-cola, która go zawiera, czasem jest wykorzystywana jako… odrdzewiacz.

ZASTOSOWANIE:

Kwas fosforowy wykorzystywany jest w produkcji m.in.:

  • Dżemów
  • Słodyczy
  • Mrożonych produktów mleczarskich
  • Napojów bezalkoholowych (np. coca-cola)
  • Piwa
  • Serów
  • Kakao w proszku
  • Czekolady
  • Olejów i tłuszczów
  • Owoców kandyzowanych
  • Polew
  • Cukru pudru
  • Gum do żucia
  • Mąki
  • Płynnych jaj
  • Zup i sosów
  • Płatków śniadaniowych
  • Paluszków krabowych
  • Past rybnych
  • Produktów ziemniaczanych
  • Napojów dla sportowców
  • Żywności dla dzieci i niemowląt

Wykorzystywany jest w tych produktach jako regulator kwasowości i przeciwutleniacz.

Poza przemysłem spożywczym, kwas fosforowy znalazł zastosowanie w produkcji nawozów, środków myjących, produktów dentystycznych, detergentów. Wykorzystywany jest również w procesie fosforanowania powierzchni metali celem zmniejszenia ich podatności na korozję.

OTRZYMYWANIE

Kwas fosforowy w skali przemysłowej powstaje tzw. metodą mokrą z wykorzystaniem kwasów mineralnych oraz metodą termiczną w wyniku uwalniania wolnego fosforu z fosforanów. Największym producentem kwasu fosforowego (otrzymywanego metodą mokrą) jest USA (tamtejsza pokrywa 90% światowej produkcji).

SZKODLIWOŚĆ

Dla kwasu fosforowego nie ustalono ADI (dziennego bezpiecznego spożycia), jednakże określono MTDI – maksymalne tolerowane dzienne spożycie na poziomie 70 mg/kg masy ciała. Oznacza to, że musielibyśmy spożyć dużą ilość tej substancji, by była dla nasz niebezpieczna. Uwaga jednak, ponieważ kwas fosforowy wiąże się z wapniem, co przy nadmiernym spożyciu może przyczyniać się do demineralizacji kości.

Kwas fosforowy dopuszczony jest jako dodatek do produktów spożywczych w różnych ilościach, np.

  • Mleko pasteryzowane i sterylizowane – 1000 mg/kg
  • Sery niedojrzewające – 2000 mg/kg
  • Sery topione – 20 000 mg/kg
  • Masło – 2000 mg/kg
  • Olej roślinny do natłuszczania form do pieczenia, w aerozolu – 30 000 mg/kg
  • Lody – 1000 mg/kg
  • Mąka – 2500 mg/kg
  • Przetworzone produkty z ziemniaków – 5000 mg/kg
  • Śniadaniowe przetwory zbożowe – 5000 mg/kg
  • Pieczywo cukiernicze i wyroby ciastkarskie – 20 000 mg/kg
  • Mięso przetworzone poddane i niepoddane obróbce cieplnej – 5000 mg/kg
  • Sól i substytuty soli – 10 000 mg/kg
  • Zupy i buliony – 3000 mg/kg
  • Sosy – 5000 mg/kg
  • Dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego – 5000 mg/kg
  • Wino owocowe – 1000 mg/kg
  • Miód pitny – 1000 mg/kg
  • Przekąski na bazie ziemniaków, zbóż, mąki lub skrobi – 5000 mg/kg

Choć literatura niewiele mówi o tym składniku, to możemy być spokojni – jego ilość w pożywieniu nie jest na tyle duża, byśmy mogli sobie nim zaszkodzić. Chyba, że dziennie spożywamy kilogram pieczywa i pół kilograma sera topionego albo oleju roślinnego.

LITERATURA:

  1. Górska K., Pietkiewicz J.J.: FUNKCJE TECHNOLOGICZNE I CHARAKTERYSTYKA KWASÓW DODAWANYCH DO ŻYWNOŚCI. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Wrocław. 2009.
  2. Drożdżewski M.: DODATKI DO ŻYWNOŚCI A OGÓLNIE POJĘTE
  3. BEZPIECZEŃSTWO. BEZPIECZEŃSTWO W INŻYNIERII PROCESOWEJ. VII STUDENCKIE SEMINARIUM. Łódź. 2017.
  4. Silva M.M., Lidon F.C.: An overview on applications and side effects of antioxidant food additives. Emirates Journal of Food and Agriculture. 2016. 28(12): 823-832.
  5. Hurtado M.C. i wsp.: Report of the Scientific Committee of the Spanish Agency for

Consumers Affairs, Food Safety and Nutrition (AECOSAN) on the use of an aqueous solution of phosphoric acid and propylene glycol as a processing aid in the stabilization of the chlorine used to wash fresh cut vegetables and ready-to-eat leafy vegetables. Revista del Comité Científico de la AECOSAN, 26, pp: 11-19.

  1. Schrodter K I wsp.: Phosphoric Acid and Phosphates. 2012 Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA, Weinheim.
  2. Ritz E. I wsp.: Phosphate Additives in Food—a Health Risk. Deutsches Ärzteblatt International | Dtsch Arztebl Int 2012; 109(4): 49–55.
  3. Prayon: Phosphates and phosphoric acid in everyday life. Fact sheet. [www.prayon.com]
  4. Podraza Z. i wsp.: Technologie otrzymywania kwasu fosforowego (V). Czasopismo Techniczne Technical Transactions. 2-Ch/2011.
  5. http://www.fao.org/fileadmin/user_upload/jecfa_additives/docs/Monograph1/Additive-312.pdf [dostęp dn. 11.07.2018 r.]
  6. http://web.archive.org/web/20070403074509/http://www.bartleby.com/65/ph/phsphracid.html [dostęp dn. 11.07.2018 r.]

Wesprzyj autora

Postaw mi kawę

Jeśli doceniasz moje wysiłki i uważasz, że to, co robię, jest przydatne, możesz okazać swoje wsparcie, stawiając mi kawę.

Taki gest będzie dla mnie nie tylko miłym podziękowaniem, ale także silnym sygnałem, że warto kontynuować i rozwijać dalej tworzenie podobnych treści.

Dziękuję!

Żaneta Michalak

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *